شقاق مقعدی، که به عنوان ترک یا پارگی در پوست ناحیه مقعد تعریف می‌شود، یک مشکل شایع گوارشی است که می‌تواند همراه با درد و ناراحتی قابل توجهی باشد. این وضعیت، که اغلب ناشی از یبوست مزمن و دفع مدفوع سخت است، می‌تواند تجربه‌ای دردناک برای بیماران به همراه داشته باشد. درمان‌های خانگی اغلب به عنوان قدم اولیه در مسیر بهبود این بیماری اتخاذ می‌شوند و می‌توانند به تسکین علائم و تسریع روند بهبودی کمک کنند.
این روش‌ها شامل تغییراتی در سبک زندگی، مانند افزایش مصرف مایعات و فیبر، استفاده از حمام گرم و دیگر تدابیر مراقبتی است که به کاهش فشار بر ناحیه مقعدی و کمک به التیام زخم کمک می‌کنند. در ادامه این مقاله، به بررسی بیشتر و دقیق‌تر روش‌های درمان خانگی شقاق مقعدی و نحوه اثربخشی آن‌ها در مدیریت این شرایط پرداخته خواهد شد.

درمان خانگی شقاق یکی از شیوه های موثر برای رهایی از این عارضه است که البته با طب سنتی اشتباه گرفته می شود.

با این وجود، مهم است که درک کنیم درمان‌های خانگی برای شقاق مقعدی همیشه کافی نیستند و در بعضی موارد حتی می‌توانند خطرآفرین باشند. اگرچه این رویکردها ممکن است به صورت موقتی تسکین‌بخش باشند، ولی در صورتی که شرایط بیمار بهبود نیابد یا وخیم‌تر شود، مشورت با پزشک امری ضروری است. شقاق‌های مقعدی که به درمان‌های خانگی واکنش نشان نمی‌دهند، ممکن است نیاز به مداخله‌های پزشکی پیشرفته‌تر داشته باشند، از جمله استفاده از داروهای تجویزی، روش‌های درمانی خاص، یا حتی جراحی. اصرار بر استفاده انحصاری از درمان‌های خانگی بدون مشاوره پزشکی ممکن است به تشدید بیماری و بروز مشکلات پیچیده‌تر منجر شود.

بیشتر بخوانید: عمل لیزر شقاق

شقاق یا فیشر چیست؟ چرا به آن مبتلا میشویم؟

شقاق مقعدی یا فیشر انال، یک زخم خطی یا شکاف در مخاط انتهایی کانال مقعد است که معمولاً ناشی از آسیب مکانیکی به بافت است. این آسیب مکانیکی اغلب به دلیل اجابت مزاج با مدفوع سخت و خشک ایجاد می‌شود که منجر به افزایش فشار داخلی در کانال مقعد و کشیدگی بیش از حد بافت‌های مخاطی می‌شود. عوامل دیگری مانند بیماری‌های التهابی روده، بارداری و زایمان، و بعضی شرایط متابولیک نیز ممکن است در ایجاد یا تشدید شقاق نقش داشته باشند.

این شکاف‌ها می‌توانند باعث درد شدید، به ویژه هنگام اجابت مزاج، و خونریزی مقعدی شوند. درد ناشی از شقاق می‌تواند منجر به اسپاسم در عضلات اسفنکتر مقعدی شده و گردش خون در ناحیه را کاهش دهد، که این امر بهبودی را دشوارتر می‌کند. درمان شقاق معمولاً شامل تغییرات در رژیم غذایی برای افزایش مصرف فیبر و نرم کردن مدفوع، مدیریت درد و در برخی موارد استفاده از داروهای موضعی یا تدابیر جراحی است.

بیشتر بخوانید: شقاق یا زخم مقعد چیست؟

روش های طبیعی و خانگی برای کاهش التهاب هموروئید

درمان خانگی شقاق مقعدی شامل رویکردهایی است که به هدف تسکین علائم و تسریع روند بهبودی انجام می‌شوند. در ادامه، به توضیح جداگانه هر یک از این موارد می‌پردازیم:

حمام سیتز

حمام سیتز، یک روش درمانی ساده و خانگی است که در آن فرد در آب گرم بدون افزودنی‌ها، تنها به مدت چند دقیقه می‌نشیند، به گونه‌ای که تنها ناحیه مقعد و لگن در آب قرار گیرند. این روش معمولاً برای کاهش التهاب، تسکین درد و کمک به ترمیم بافت‌های آسیب دیده در ناحیه مقعدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در درمان شقاق، حمام سیتز نقش مهمی دارد. گرمای آب به شل شدن عضلات اسفنکتر مقعدی کمک می‌کند، که این امر می‌تواند به کاهش اسپاسم و درد مرتبط با شقاق کمک کند. همچنین، گرما باعث بهبود گردش خون در ناحیه می‌شود، که این خود می‌تواند فرایند ترمیم بافت آسیب دیده را تسریع بخشد. استفاده منظم از حمام سیتز می‌تواند در کاهش التهاب و تسریع روند بهبودی شقاق مفید باشد.

استفاده منظم از حمام سیتز می‌تواند به بهبود گردش خون در ناحیه مقعد کمک کند، که این امر برای ترمیم بافت‌های آسیب دیده حیاتی است.

رژیم غذایی حاوی فیبر

خوردن مقدار مناسب فیبر به جلوگیری از سفت شدن بیش از حد مدفوع و ایجاد یبوست کمک می کند. همچنین مانع ایجاد اسهال جلوگیری می شود.

غذاهای پر فیبر عبارتند از:

• 
  
• غلات سبوس دار با فیبر بالا
  
  
  
  
• لوبیاهای مختلف
  
  
  
  
• نخود
  
  
  
  
• بلغور گندم
  
  
  
  
• آردهای سبوس دار گندم
  
  
  
  
• نخود
  
  
  
  
• محصولات چاودار
  
  
  
  
• عدس
  
  
  
  
• دانه کدو تنبل
  
  
  
  
• کنگر فرنگی
  
  
  
  
• سویا
  
  
  
  
• لوبیا چشم بلبلی
  
  
  
  
• آووکادو
  

آکادمی تغذیه و رژیم غذایی توصیه می کند که مردان و زنان به ترتیب بالغ بر حداقل 38 گرم و 25 گرم فیبر در روز دریافت کنند.

بیشتر بخوانید: درمان شقاق یا زخم مقعد

پرهیز غذایی

در کنار خوردن فیبر بیشتر برای دفع راحت مدفوع، باید از غذاهای خاصی که ممکن است شقاق را دردناک تر کنند نیز اجتناب کنید.

از غذاهای تند مانند غذاهای حاوی فلفل قرمز پرهیز کنید. هر غذا یا ادویه‌ای که باعث ایجاد گرما در دهان شما می‌شود، می‌تواند محرک شقاق مقعدی باشد. آجیل، ذرت بو داده و چیپس تورتیلا نیز مشکل ساز هستند.

دارو های موضعی شقاق

پماد های موضعی داروخانه می تواند به تسکین ناحیه مقعد و کاهش درد شقاق مقعد کمک کند. آکادمی پزشکان خانواده آمریکا درمان های بدون نسخه زیر را برای شقاق مقعدی توصیه می کند:

• 
  
• پماد رکتول
  
  
  
  
• کرم هیدروکورتیزون 1٪
  
  
  
  
• وازلین
  
  
  
  
• پریپریشن اچ
  
  
  
  
• اکسید روی
  

بیماران باید توجه داشته باشند که درمان‌های خانگی نمی‌توانند جایگزینی برای تشخیص و درمان پزشکی باشند. برخی شرایط می‌توانند به درمان‌های پیچیده‌تری نیاز داشته باشند.

استفاده از ملین ها

ملین ها با کشیدن آب بیشتر به داخل دستگاه گوارش برای نرم شدن مدفوع کمک کند. نرم کننده ها با عوارض جانبی کمی همراه هستند و به طور کلی بی خطر در نظر گرفته می شوند. نرم کننده های مدفوع به شکل شربت، کپسول و قرص عرضه می شوند. اکثر مردم معمولاً حدود یک هفته از آنها استفاده می کنند.

ملین ها بصورت طبیعی در مواد غذایی روزانه نیز یافت می شوند. از جمله خوراکی های مسهل فوری یا همان ملین های طبیعی می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• 
  
• تخم کتان
  
  
  
  
• لیمو
  
  
  
  
• پرتقال
  
  
  
  
• توت
  
  
  
  
• روغن کرچک
  
  
  
  
• موز
  
  
  
  
• کیوی
  
  
  
  
• انجیر
  
  
  
  
• آلو
  
  
  
  
• جوش شیرین
  

نوشیدن آب بیشتر

کم آبی بدن یا نداشتن آب کافی در بدن می تواند منجر به یبوست شود. نوشیدن آب به نرم نگه داشتن مدفوع و دفع آسان آن کمک خواهد کرد.

دریافت آب کافی فقط از طریق نوشیدن آب میسر نیست. خوراکی هایی که آب زیادی در آنها وجود دارد، مانند میوه‌ها و سبزیجات نیز به کل آب مصرفی شما می‌افزایند.

مواد غذایی که در این راستا موثرند عبارتند از:

• 
  
• کلم بروکلی
  
  
  
  
• اسفناج
  
  
  
  
• توت فرنگی
  
  
  
  
• کلم
  
  
  
  
• طالبی
  
  
  
  
• فلفل دلمه ای
  
  
  
  
• گوجه فرنگی
  
  
  
  
• کرفس
  
  
  
  
• هندوانه
  
  
  
  
• خیار
  
  
  
  
• کدو سبز
  
  
  
  
• کاهو
  

مراقبت از پوست ناحیه مقعدی

تمیز نگه داشتن بعد از اجابت مزاج می تواند در صورت داشتن شقاق یک چالش باشد. به جای دستمال توالت، دستمال مرطوب بدون عطر یا دستمال مرطوب کودک بدون الکل را امتحان کنید.

پیشگیری از شقاق مقعد

اگر مستعد ابتلا به شقاق مقعدی هستید، نقش پیشگیری بسیار مهمتر می شود. بعبارت دیگر پیشگیری از شقاق مقعدی، به معنای اتخاذ شیوه‌های زندگی است که به حفظ سلامت دستگاه گوارش و کاهش فشار بر ناحیه مقعدی کمک می‌کند. اقدامات پیشگیرانه می‌توانند شامل تغییرات در رژیم غذایی، عادات روزمره و روش‌های بهداشتی باشند تا از بروز شقاق جلوگیری شود.

• 
  
• مصرف منظم مایعات فراوان
  
  
  
  
• پرهیز از نشستن های طولانی مدت
  
  
  
  
• اجتناب از انجام فعالیت های سنگین جسمی
  
  
  
  
• رعایت بهداشت مقعدی
  
  
  
  
• ورزش منظم
  
  
  
  
• مدیریت استرس
  

کلام آخر

خوشبختانه شقاق، مشکل حادی محسوب نمی شود اما قطعا کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

شقاق مقعدی می تواند به دلیل یبوست، اسهال، زایمان و سایر مسائل دیگر ایجاد شود و اغلب درمان خانگی شقاق مثمر ثمر است. اما در نظر داشته باشید درمان خانگی شقاق برای نوع حاد آن ممکن است تاثیر نداشته باشد.

اگر بعد از مدتی دیدید که با وجود استفاده از مراقبت های خانگی، شقاق همچنان باقی مانده است، حتما به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول